Μυθολογία

Τροία

01 Τροία

… πως τόσος πόνος τόση ζωή
πήγαν στην άβυσσο

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη…

- Γ. Σεφέρης, - Ελένη -

More Less

Η ομορφότερη γυναίκα του αρχαίου κόσμου, η ωραία Ελένη,
που έγινε αιτία του Τρωϊκού πολέμου, ήταν κόρη του Δία και της Λήδας,
στην οποία ο Δίας παρουσιάστηκε σαν κύκνος και αδελφή των Διόσκουρων
Κάστορα και Πολυδεύκη, και της Κλυταιμνήστρας.

More Less

… Αλλά κι αν τον κρατάν μακριά σου ξένοι τόποι,
πόλεμοι μακρινοί και οι Σκύλλες και οι Σειρήνες,
απ’ την ψυχή του δεν το σβήνουν ούτε κείνες
τ’ ολάσπρο φως του στοχασμού σου, ω Πηνελόπη!
- Κωστής Παλαμάς

More Less

… Τρομαγμένη, ακουμπώντας τη ράχη της στον τοίχο, μια δικαιολογία ζητούσε,
μια προθεσμία ακόμη λίγου χρόνου, να μην απαντήσει,
να μην προδοθεί…
- Γιάννης Ρίτσος - Η απόγνωση της Πηνελόπης -

More Less

… Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι να 'ναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις…
- Κωνσταντίνος Καβάφης –Ιθάκη -

More Less

… Ποιος είναι λοιπόν ο δρόμος της φυγής και πώς θα τον ακολουθήσουμε.
«Κλείνοντας τα μάτια» άλλαξε την όρασή σου και ξύπνα μιαν άλλη, που ενώ την έχουν όλοι,
λίγοι τη χρησιμοποιούν…
- Πλωτίνος, - Ἑννεάδες -

More Less

Πυθία ήταν η εκάστοτε Πρωθιέρεια ή Αρχιέρεια του Θεού Απόλλωνα στο Μαντείο των
Δελφών η οποία, ευρισκόμενη σε έκσταση, μετέφερε τη χρησμοδότηση του Θεού προς τον
ενδιαφερόμενο με τρόπο συνήθως λακωνικό, δυσνόητο και αινιγματικό.

More Less

… Αυτά μας γλυκολάλησαν κι εγώ όλο λαχταρούσα
ν' ακούσω, και τους έγνεφα τους άλλους να με λύσουν, μα εκείνοι πέσαν στο κουπί κι ομπρός γοργοτραβούσαν…
- Ομήρου Οδύσεια

More Less

… ΕΡΜΗΣ: Γεια σου, βοσκόπουλο. Ο ∆ίας προστάζει να γίνεις κριτής στην οµορφιά των τριών
θεών και το βραβείο του διαγωνισµού θα το µάθεις άµα διαβάσεις τι γράφει επάνω στο µήλο.
ΠΑΡΗΣ: ∆ος µου το, να δω τι λέει: Η ΟΜΟΡΦΗ, γράφει, ΑΣ ΤΟ ΠΑΡΕΙ. Μα τούτες όλες είναι το ίδιο όµορφες και δεν είναι εύκολο πράγµα να κρίνει κανείς...
- Λουκιανός - Θεών διάλογοι -

More Less

Η όμορφη κόρη του βασιλιά της Τροίας Πρίαμου που μάγεψε τον Θεό Απόλλωνα, που αφού της δίδαξε την μαντική τέχνη εκείνη τον απέρριψε. Για τιμωρία της κανένας δεν την πίστευε
έστω κι’αν προμάντευε σωστά.

More Less

… Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα
για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη
μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου
για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη…
- Γ. Σεφέρης, - Ελένη -

More Less

… Ποιός την ψυχή μάς άγγιξε; και ποιός την απαλαίνει
την αναπνιά στα σπλάχνα μας, κρυφά, σα βρεφική;
“Από τις Πύλες τις Σκαιές, αργοπερνά η Ελένη,
κι οι γέροι ορθοί σηκώνονται μπροστά της, σκεφτικοί!…
- Άγγελος Σικελιανός - Ο Ύμνος στην Ελένη -

More Less

… Σαν κόσμημα λάμπει το αντάμωμα των δύο πολυποθημένων συζύγων.
Και η Παλλάδα σοφίζεται μακρόσυρτη τη νύκτα, που την κράτησε στα πέρατα
του κόσμου, ώσπου νάρθει από την άκρη του ουρανού η ροδοδάκτυλη αυγή…
- Ομήρου Οδύσεια

More Less

… Τον άντρα τον πολύτροπο πες µου, θεά,
που χρόνια παράδερνε, σαν πήρε της Τροίας
τ’ άγιο κάστρο, κι ανθρώπων γνώρισε πολλών
τους τόπους και τη γνώµη…
- Ομήρου Οδύσσεια

More Less

Κατά τον Πορφύριο η ομηρική σκηνή της μεταμόρφωσης των συντρόφων του Οδυσσέα από την Κίρκη συμβολίζει την μετενσωμάτωση των ψυχών σε μορφές που αντιστοιχούν στην
προηγούμενη ζωή τους, ενώ η Κίρκη με βάση την ετυμολογική ερμηνεία του ονόματός της,
εξομοιώνεται αλληγορικά με την κυκλική επαναφορά των αναγεννήσεων των ψυχών.

More Less

… Τίποτε στην Τροία - ένα είδωλο.
Έτσι το θέλαν οι θεοί.
Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε
σα να ήταν πλάσμα ατόφιο κι εμείς
σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια…
- Γ. Σεφέρης - Ελένη -

More Less

Πολύ κουράστηκε - τί να τις κάνει πια τις δόξες; - φτάνει.
Καλά τους γνώρισε τους εχτρούς και τους φίλους - φίλοι τάχα -
πίσω απ’ το θαυμασμό και την αγάπη, δικά τους συμφέροντα κρύβαν,
δικά τους ύποπτα όνειρα οι παμπόνηροι, οι αθώοι…
- Γιάννης Ρίτσος (Λέρος, 19.ΙΧ.68) - Ο Αχιλλέας μετά θάνατον -

More Less

… στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη
που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα,
άραξα μοναχός μ' αυτό το παραμύθι, αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι,
αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν
τον παλιό δόλο των θεών…
-Γ. Σεφέρης –Ελένη-

More Less

Ο Πάρης, γιός του βασιλιά της Tροίας Πριάμου, κλήθηκε από την Εριδα να δώσει το μήλο σε
όποια Θεά από τις τρείς -Aθηνά, Hρα, Αφροδίτη- θεωρούσε πιο όμορφη.
Η κάθεμια τους υποσχέθηκε στο θνητό Πάρη από ένα δώρο: η Hρα υποσχέθηκε να τον κάνει απόλυτο βασιλιά της γης, η Aθηνά έταξε να τον κάνει τρανό πολεμιστή και η Aφροδίτη την ομορφότερη γυναίκα του κόσμου, την Eλένη.

More Less

… Στις αμμουδιές θυμήσου οι πεθαμένοι
Καθώς περνάς γυρεύουν να μιλήσουν
Κείνα που χτίσαμε θα μας γκρεμίσουν
Μοιάζει να νίκησαν οι νικημένοι…
- Νάνος Βαλαωρίτης (1944–1964) –Τροία -

More Less

... για ένα λινό κυμάτισμα
για μια νεφέλη
μιας πεταλούδας τίναγμα
το πούπουλο ενός κύκνου...
- Γ. Σεφέρης - Ελένη -

More Less

… Η νοσταλγία τον κατέλαβε
των ταξιδίων, και των πρωινών
αφίξεων εις τους λιμένας όπου,
με τί χαράν, πρώτην φοράν εμβαίνεις…
- Κ. Π. Καβάφης

More Less

… Άλλος κανείς δε γνώριζε
αυτό το µυστικό µας. Πως το κρεβάτι µας ήτανε καρφωµένο
γερά σ ’ένα χοντρό κορµό ελιάς…
- Όµηρου Οδύσσεια

More Less

Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του, στο γυρισμό για την Ιθάκη, οι άνεµοι τούς έριξαν στο νησί
της μάγισσας Κίρκης. Ο Οδυσσέας έστειλε µερικούς απ’ τους συντρόφους του να πάνε να ρωτήσουν πού βρίσκονταν. Η Κίρκη τούς πρόσφερε ένα µαγικό ποτό, µετά τους χτύπησε µε
το µαγικό ραβδί της και τους έκανε γουρούνια.

More Less

… Κι όποιος στο στόμα του έβαζε λωτού καρπό μελάτο,
δεν ήθελε πια μήνυμα να στείλει ή να γυρίσει,
παρά να μείνουν θέλανε στη γης των Λωτοφάγων
λωτό να τρώνε, γυρισμό πατρίδας λησμονώντας …
- Ομήρου Οδύσσεια

More Less

… χαρούμενα το λάλημα ν’ ακούσεις, των Σειρήνων.
Κι αν σκούζεις στους συντρόφους σου και θέλεις να σε λύσουν, ακόμα τότε πιο γερά να σφίγγουν τα δεσμά σου…
- Ομήρου Οδύσεια

More Less

… Η Εκάβη απ’τα ψηλά τείχη θρηνεί το θάνατό σου με τόσο πόνο. Κακός οιωνός τα όπλα του Πατρόκλου!
Ω! Πρίγκιπα της Τροίας αξιοπενθή δεν μπόρεσες να προστατέψεις τον άτρωτό σου τράχηλο…
- Γιάννης Παπαθεοδώρου –Έκτωρ -

More Less

"Δεν είν' αλήθεια, δεν είν' αλήθεια" φώναζε.
"Δεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβι. Ποτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία".
- Γ. Σεφέρης - Η ωραία Ελένη -

More Less

… πως τόσος πόνος τόση ζωή
πήγαν στην άβυσσο

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη…

- Γ. Σεφέρης, - Ελένη -

More Less

... για ένα λινό κυμάτισμα
για μια νεφέλη
μιας πεταλούδας τίναγμα
το πούπουλο ενός κύκνου...
- Γ. Σεφέρης - Ελένη -

More Less

Εκάτη

02 Εκάτη

… Την οδοσύχναστη εξυμνώ Εκάτη, την τρίστρατη, την έρασμία, την ουράνια
τη γήινη καί τη θαλασσινή, κροκόπεπλη, την επιτάφια, πού με τίς ψυχές νεκρών οργιοβακχεύει, την Πέρσεια, τη μοναχική, που με τα ελάφια αγάλλεται,
νυχτερινή, σκυλοσυνόδευτη, αήττητη βασίλισσα…
- Ορφικός Υμνος

More Less

Η Εκάτη είναι το συμπλήρωμα του αλλού μεγάλου αγγελιοφόρου, του Ερμή ο οποίος περνάει τα όρια από πάνω προς τα κάτω σε μία πορεία Όλυμπος - Γη, η Εκάτη είναι αυτή που τα διασχίζει με την αντίστροφη πορεία, Γη- Όλυμπος. Η Εκάτη συνδέει τους νεκρούς με εμάς και εμάς με το θείο, κουβαλώντας τις ψυχές και τις μνήμες.

More Less

… Καταχθόνια γήινη και ουράνια,έλα Βριμώπου τριγυρνάς στους δρόμους και τα τρίστρατα, φώσφορε, νυχτοπλάνητη, εχθρική προς το φως, φίλη και
σύντροφος της νύχτας που χαίρεσαι με των σκυλιών το ούρλιασμα και με το κόκκινο αίμα, που περπατάς ανάμεσα στους πεθαμένους στα νεκροταφεία, που αίμα ποθείς και φέρνεις φόβο στους θνητούς …
- Ορφικός Ύμνος

More Less

Αφροδίτη

η Θεά του έρωτα και της ομορφιάς

Η Θεά που απλώνει τη φήμη της σε ολόκληρο τον πλανήτη. Λατρεύεται από τους λαούς με διαφορετικά ονόματα όπως Αθώρ στην Αίγυπτο, Ιστάρ στη Βαβυλώνα και Ινάννα στη Σουμερία (οι δύο αυτές θεότητες ήσαν άγαμες).

Στην Ανατολή ήταν η Θεά με την ιδιαίτερη δίψα για έρωτα και που συγχρόνως σκόρπιζε το απεριόριστο ερωτικό πάθος. Σε αυτήν ανήκε το νυχτερινό και πρωινό αστέρι του Ουρανού ο πλανήτης Αφροδίτη- κι από τα ζώα προπάντων το περιστέρι.

Ο μύθος λέει ότι τα ψάρια βρήκαν στον ποταμό Ευφράτη ένα θαυμάσιο μεγάλο αυγό. Το έσπρωξαν στην παραλία και εκεί ένα περιστέρι το κλώσησε και έτσι γεννήθηκε η θεά για την οποία λένε, πως είναι η ευμενέστερη και η σπλαχνικότερη για τους ανθρώπους.

Ο Πλάτωνας την αποκαλεί Πάνδημο Αφροδίτη του κοινού έρωτα, και Ουρανία Αφροδίτη του ουράνιου έρωτα. Αναφέρεται χαρακτηριστικά στο συμπόσιο του Πλάτωνος: "Όλοι γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει χωρίς Έρωτα Αφροδίτη. Κι αν ήταν μία, ένας θα ήταν και ο Έρωτας. Επειδή όμως είναι δύο, αναγκαστικά δύο είναι και οι Έρωτες".

Και δεν είναι δύο οι θεές; η μία η αρχαιότερη η χωρίς μητέρα κόρη του Ουρανού, την οποία και Ουρανία ονομάζουμε, και η άλλη η νεότερη, η κόρη του Δία και της Διώνης την οποία αποκαλούμε Πάνδημο. Και δεν είναι κάθε Έρωτας καλός και άξιος να εγκωμιαστεί, αλλά μόνον εκείνος που παρακινεί για ευγενικά συναισθήματα.

Εκείνος λοιπόν της Πανδήμου Αφροδίτης είναι πράγματι κοινός για όλο τον κόσμο και έχει ως αντικείμενο οτιδήποτε τύχει. Είναι αυτός με τον οποίο ερωτεύονται οι κατώτεροι άνθρωποι, ερωτεύονται περισσότερο τα σώματά τους παρά τις ψυχές. Της θεάς του έρωτα και ταυτόχρονα της βλάστησης.

More Less

03 Αφροδίτη η Θεά του έρωτα και της ομορφιάς

Στην αρχαιότητα, η περιοχή της Γεροσκήπου. (παραφθορά του αρχαίου
ονόματος της πόλης, Ιεροκηπία, που σχηματίστηκε από τις ελληνικές λέξεις
«ιερός» και «κήπος») συνδέθηκε με τη λατρεία της Αφροδίτης, της θεάς της
βλάστησης και της γονιμότητας. «Ιεροί Κήποι» της Αφροδίτης, όνομα που
διασώζεται μέχρι σήμερα.

More Less

… Τη σεβαστή χρυσοστέφανη όμορφη Αφροδίτη
θα υμνήσω, που όλης της Κύπρου τα οχυρά κυβερνά …
- Ομηρικοί Ύμνοι

More Less

Χαίρε θεά, που την καλοκτισμένη Σαλαμίνα γνοιάζεσαι και την Κύπρο τη θαλασσόβρεχτη· δώσε μου τραγούδι ποθοτρόφο. Κι εγώ και σε και άλλο μου θα θυμηθώ τραγούδι.
- Ομηρικοί Ύμνοι

More Less

… Χαίρε ελικοβλέφαρη γλυκομείλιχη, δώσ' στον αγώνα
αυτόν εδώ τη νίκη να κερδίσω, και το τραγούδι μου κάνε ώριο.
Κι εγὼ και σε και άλλο μου θα θυμηθώ τραγούδι …
- Ομηρικοί Ύμνοι

More Less

Όταν η Αφροδίτη αγκάλιασε το άψυχο κορμί του Άδωνη τα δάκρυα της
κύλησαν στη γη και τότε φύτρωσαν οι ανεμώνες, από το αίμα που έτρεξε από
τις πληγές του Άδωνη εμφανίστηκαν τα κόκκινα τριαντάφυλλα.

More Less

… κι αυτήν οι χρυσοστόλιστες οἱ 'Ωρες την καλωσόρισαν περίχαρα, και θεία την έντυσαν ενδύματα …
- Ομηρικοί Ύμνοι

More Less

… Κι όταν λοιπόν κάθε στολίδι στο κορμί της βάλαν
στους αθανάτους την εφέραν• και την ασπάζονταν αυτοί μόλις την είδαν …
- Ομηρικοί Ύμνοι

More Less

Ο Άδωνις είναι ένας πανάρχαιος θεός της βλάστησης. Ο θάνατός του
συμβολίζει το θάνατο της φύσης το χειμώνα. Ο γυρισμός του στη γη, τη
νεκρανάσταση της την άνοιξη.

More Less

Σαν το νερό στ’ αυλάκι που ασπρογαλιάζει στην αρχή του χρόνου ... Δάκρυα
σου φέρνω και τραγουδώ τα σκορπισμένα δάκρυα.
- Sidney Keyes - Μετάφραση: Γιώργος Σεφέρης

More Less

… της θαλασσόβρεχτης, όπου φύσημα υγρό του Ζέφυρου
την έφερε πάνω από της πολύφλοισβης της θάλασσας το κύμα σε μαλακόν αφρό …
- Ομηρικοί Ύμνοι

More Less

… Την Κυπρογέννητη Κυθέρεια θα υμνήσω, που στους θνητούς ευπρόσδεκτα προσφέρει δωρα, και με το ποθητό της πρόσωπο πάντα μειδιά και με λουλούδι ποθητο ομοιάζει …
- Ομηρικοί Ύμνοι

More Less

Η Θεά του Έρωτα και της Ομορφιάς

Η Θεά που απλώνει τη φήμη της σε ολόκληρο τον πλανήτη. Λατρεύεται απότους λαούς με διαφορετικά ονόματα όπως Αθώρ στην Αίγυπτο, Ιστάρ στη Βαβυλώνα και Ινάννα στη Σουμερία (οι δύο αυτές θεότητες ήσαν άγαμες).

Ο μύθος λέει ότι τα ψάρια βρήκαν στον ποταμό Ευφράτη ένα θαυμάσιο μεγάλο αυγό. Το έσπρωξαν στην παραλία και εκεί ένα περιστέρι το κλώσησε και έτσι γεννήθηκε η θεά για την οποία λένε, πως είναι η ευμενέστερη και η σπλαχνικότερη για τους ανθρώπους.

Ο Πλάτωνας την αποκαλεί Πανδήμο Αφροδίτη του κοινού έρωτα, και Ουρανία Αφροδίτη του ουράνιου έρωτα. Αναφέρεται χαρακτηριστικά στο συμπόσιο του Πλάτωνος: «Όλοι γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει χωρίς Έρωτα Αφροδίτη. Κι αν ήταν μία, ένας θα ήταν και ο Έρωτας. Επειδή όμως είναι δύο, αναγκαστικά δύο είναι και οι Έρωτες.

Εκείνος λοιπόν της Πανδήμου Αφροδίτης είναι πράγματι κοινός για όλο τον κόσμο και έχει ως αντικείμενο οτιδήποτε τύχει. Είναι αυτός με τον οποίο ερωτεύονται οι κατώτεροι άνθρωποι, ερωτεύονται περισσότερο τα σώματά τους παρά τις ψυχές. Της θεάς του έρωτα και ταυτόχρονα της βλάστησης.

More Less

… Τη σεβαστή χρυσοστέφανη όμορφη Αφροδίτη
θα υμνήσω, που όλης της Κύπρου τα οχυρά κυβερνά …
- Ομηρικοί Ύμνοι

More Less

Ποσειδών

04 Ποσειδών

Το όνομα Ποσειδώνας φαίνεται ότι σχετίζεται ετυμολογικά με τις λέξεις: πότος, πόντος και ποταμός. Του αποδίδονταν τα επίθετα "κυανοχαίτης" για το χρώμα των κυμάτων, "γαιήοχος", επειδή το νερό των θαλασσών περιβάλλει τη Γη.

More Less

… Οι θεοί σου έχουν χαρίσει διπλή τιμή, κοσμοσείστη,
να είσαι ίππων δαμαστής και σωτήρας των πλοίων.
να έχεις χαρές, Ποσειδώνα, γαιοσείστη, κυανόμαλλε,
και έχοντας διάθεση καλή, καλότυχε, βοήθα τους ταξιδευτές.
Ομηρικός Ύμνος στον Ποσειδώνα

More Less

Κόρη του Ωκεανού. Όταν ο Ποσειδώνας την πλησίασε, τον φοβήθηκε και
κρύφτηκε στο θαλασσινό βασίλειο του Άτλαντα. Ένα δελφίνι την βρήκε και την
έπεισε να το ακολουθήσει στη συνάντησή του με το θαλασσινό θεό. Ο Ποσειδώνας τίμησε το δελφίνι χαρίζοντας μια θέση στον ουρανό στον
αστερισμό του Δελφίνος.

More Less

Οι αρχαίοι Πελασγοί θεώρησαν τον Ποσειδώνα όχι μόνο θεό της θάλασσας,
αλλά γενικά όλων των νερών που ήταν στην επιφάνεια ή στα έγκατα της Γης. 'Ηταν ακόμα και " 'Ιππιος " ο Ποσειδώνας, επειδή λεγόταν ότι αυτός έπλασε το άλογο και δίδαξε την ιππηλασία, γι' αυτό και τον θεωρούσαν προστάτη των ιππικών αγώνων.

More Less

Στην ελληνική μυθολογία ο Ποσειδώνας (αρχ. ελλην. Ποσειδών) είναι ένας από τους κύριους Ολύμπιους Θεούς, ο υπέρτατος θεός των υδάτων, (λιμνών,
ποταμών, πηγών) και κατ' επέκταση της θάλασσας (εξ΄ου και Πελαγαίος
καλούμενος).

More Less

… Ω, βασιλιά πανίσχυρε, αγιότατε, πολυτίμητε, που χαίρεσαι με τους σεβαστούς μυστοπόλους (αυτούς που τελούν μυστηριώδεις τελετές) και με τα Ιερά σεβάσματα είθε να είσαι ευμενής και να δείξεις την ευτυχία στους μυημένους.
- Ορφικός ύμνος Ποσειδώνος

More Less

Βασίλισσα του Ωκεανού και της θάλασσας που περιβάλλει τον κόσμο.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, οι Παξοί δημιουργήθηκαν όταν ο Θεός
Ποσειδώνας χτύπησε με την τρίαινά του την Κέρκυρα αποκόπτοντας το νότιο
άκρο της και σχηματίζοντας το νησί,, για να στεγάσει τον έρωτά του με την
Αμφιτρίτη η οποία ήταν μια από τις πενήντα Νηρηίδες.

More Less

Άκουσε, Ποσειδώνα, που κατέχεις την γη με τη γαλανή χαίτη, φίλε των ίππων που κρατείς στα χέρια σου χαλκοφκιασμένη τρίαινα, συ κατοικείς στα θεμέλια του πόντου, που είναι βαθύς, άρχων του πόντου, που ταρακουνάς την θάλασσαν και βαρεία βροντάς, που σείεις την γη με τα άφθονα κύματα …
- Ορφικός ύμνος Ποσειδώνος

More Less

Κόρη του Ωκεανού και γυναίκα του Ποσειδώνα, του Θεού της θάλασσας. Παντρεύτηκαν και ζούσαν μαζί στα βάθη της θάλασσας.

More Less

Άπλωνα, θάλασσα, τα χέρια παντού,
Ζητώντας απ' όλα βοήθεια κι αγάπη.
Όλα μου έδωσαν. Κι εκτός από τον ομιλούντα σου φλοίσβο και τον ρυακίζοντα ουρανό, η ψυχή μου
πήρε απ' όλα, θησαύρισε …
- Νικηφόρος Βρεττάκος

More Less

Κόρες του Ωκεανού

05 Κόρες του Ωκεανού

Από τα βράχι’ ανάμεσα πετιέται ’να κεφάλι
και βλέμματα ολόγυρα σκορπάει φοβισμένα.
Εγώ, κρυμμένος κάπου κει στο έρημ’ ακρογιάλι,
το βλέπω -σαν σε όνειρο- με μάτια λιγωμένα …
- Κ. Καρυωτάκη, Εφηβικοί στίχοι (1913-1916)

More Less

Του ενάλιου Νηρέος καλυκώπιδες νύμφες, αγνές, βύθιες σφραγίδες,
χοροπαίγμονες, υγροκέλευθες, 50 κόρες περί κύματα βακχεύουσες, που αγάλλεστε επιβαίνοντας στις πλάτες των Τριτώνων με θηρότυπες μορφές, των οποίων τα σώματα βόσκει ο πόντος, και άλλες κατοικείται στον βυθό …
- Ορφικός ύμνος Νηρηίδων (θυμίαμα αρώματα)

More Less

… Ανατριχιάζ’ η θάλασσα στο θείο άγγισμά τους,
τα κυματάκια απαλά με χάρη τ’ αγκαλιάζουν
κι αχτίδες τα χαϊδεύουνε χρυσές στο πέρασμά τους.
Θεότρελος, ο δύστυχος, βουτιέμαι μες στο κύμα,
τα μάτια της τα θεϊκά με φόβο με κοιτάζουν
και χάνεται στη θάλασσα … Ήταν νεράιδα … Κρίμα!
- Κ. Καρυωτάκη, Εφηβικοί στίχοι (1913-1916)

More Less

… Τριτώνιον οίδμα, υδρόδομοι, σκιρτηταί, ελισσόμενοι περί κύμα,

ποντοπλάνοι δελφίνες, αλιρρόθιοι, κυαναυγείς·

υμάς κικλήσκω πέμπειν μύσταις πολύν όλβον …

- Ορφικοί ύμνοι, Νηρηίδων, θυμίαμα αρώματα

More Less

Οι Νηρηίδες παραμένουν μέχρι και σήμερα στις δοξασίες των Ελλήνων με
μικρή παραφθορά του ονόματος ως νύμφες "Νεράιδες". Νηρηίδες ήταν ο πιο αρχαίος τύπος του ονόματος όπως τον μεταφέρει ο Όμηρος, ο Ησίοδος κ.α. Οι δύο αυτές λέξεις, "νεράιδα" και "Νηρηίδα", ανάγονται στον όρο Nerti, που σημαίνει «βυθίζω».

More Less

Ωκεανόν καλέω, πατέρ’ άφθιτον, αιέν εόντα,
αθανάτων τε θεών γένεσιν θνητών τ’ ανθρώπων,
ος περικυμαίνει γαίης περιτέρμονα κύκλον
ἐξ ούπερ πάντες ποταμοί και πάσα θάλασσα …
- Ορφικοί 'Υμνοι, Ωκεανού, θυμίαμα αρώματα

More Less

Οι Νηρηίδες, κατά την ελληνική μυθολογία, ήταν νύμφες, που προσωπο-
ποιούσαν τις καταστάσεις και τα χαρακτηριστικά της θάλασσας. Ήταν κόρες
του Νηρέα και της Ωκεανίδας Δωρίδας και εξ αυτής εγγονές του Ωκεανού.

More Less

… Τριτώνιον οίδμα, υδρόδομοι, σκιρτηταί, ελισσόμενοι περί κύμα,

ποντοπλάνοι δελφίνες, αλιρρόθιοι, κυαναυγείς·

υμάς κικλήσκω πέμπειν μύσταις πολύν όλβον …

- Ορφικοί ύμνοι, Νηρηίδων, θυμίαμα αρώματα

More Less

Φαέθων Ήλιος

06 Φαέθων Ήλιος

… Κ’ εθρήνουν μετ’ αυτών όλ’ οι θνητοίτην ματαιότητα ονείρων υψηλών.
Ω τύχη άσπλαγχνος, ω μοίρα μισητή, έπεσεν ο Φαέθων εκ των νεφελών!...
- Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

More Less

Ο Φαέθων πραγματοποιεί το μοιραίο ταξίδι στο παλάτι του Ήλιου. Ο Ήλιος,
δεσμευμένος από τον παλιό όρκο που είχε δώσει στην Κλυμένη, επιτρέπει
στο γιο του να οδηγήσει το ηλιακό άρμα. Ο Δίας, όμως, μ' ένα αστροπελέκι
τον γκρεμίζει από τον ουρανό.

More Less

"Έτσι συχνά όταν μιλώ για τον ήλιο, μπερδεύεται στη γλώσσα μου ένα μεγάλο τριαντάφυλλο κατακόκκινο. Αλλά δεν μου είναι βολετό να σωπάσω!"
- Νίκος Γκάτσος (Ήλιος ο πρώτος)

More Less

Φαέθων σημαίνει εκείνος που λάμπει, που εκπέμπει φως, ήταν ο γιος της
νύμφης Κλυμένης. Όταν ρώτησε της μητέρα του, ποιος ήταν ο πατέρας του,
εκείνη του είπε ότι ήταν γιος του θεού Ήλιου.

More Less

Διόνυσος

07 Διόνυσος

Ω μυστικά κατορθωμένο σώμα,
σώμα της Θυσίας,
αντίδωρο άμετρων ψυχών,
Εσταυρωμένε Βάκχε·
ω τσακισμένη από το βάρος των τσαμπιών
αθάνατη κληρονομιά.
- Άγγελος Σικελιανός (Από τον Πρόλογο της Συλλογής «Αντίδωρο»)

More Less

Κικλήσκω Διόνυσον ερίβρομον, ευαστήρα, πρωτόγονον, διφυή, τρίγονον, Βακχείον άνακτα,
άγριον, άρρητον, κρύφιον, δικέρωτα, δίμορφον, κισσόβρυον, ταυρωπόν, Αρήιον, εύιον, αγνόν, ωμάδιον, τριετή, βοτρυηφόρον, ερνεσίπεπλον. Ευβουλεύ, πολύβουλε, Διός και
Περσεφονείης αρρήτοις λέκτροισι τεκνωθείς, άμβροτε δαίμον· κλύθι, μάκαρ, φωνής, ηδύς
δ᾽ επίπνευσον αμεμ[φ]ης ευμενές ήτορ έχων, συν ευζώνοισι τιθήναις.
- Ορφικός ύμνος Διονύσου (θυμίαμα στύρακα)

More Less

Του Κάδμου η κόρη, η Σεμέλη, στο Δία γέννησε γιο λαμπρό,
σαν έσμιξε ερωτικά μαζί του, τον πολύτερπνο Διόνυσο…
(Ησ., Θεογ. 943-945)

More Less

… ω της Σεμέλης γιε, ω συ Διόνυσε που σου αρέσει ν’ ανακατεύεσαι στις
χορωδίες των Νυμφών τις τρισχαριτωμένες επάνω στα βουνά και που
χορεύοντας δε σταματάς να τραγουδάς τον ιερό σου ύμνο «Εύιος, Εύιος …
- Αριστοφάνης

More Less

… Μέσα στην ψυχή τους πρέπει να μπουν η αρμονία και το μέτρο και να τη
μεθύσουν. Οι Βάκχες, μονάχα μέσα στην παράκρουσή τους, από τα ποτάμια
αντλούν το γάλα και το μέλι …
- Πλάτωνας

More Less

Ο θεός Διόνυσος είναι η πνευματική παρουσία που μετουσιώνει την ύλη και
εκφράζεται ως ζωτική δύναμη και ως μεστή χαρά για τη ζωή σε κάθε της έκφανση.

More Less

«Έλθε, μακάριε Διόνυσε, πυρίσπορε, ταυρομέτωπε, Βάσσαρε & Βάκχε, πολυώνυμε, παντοδυνάστα, που χέραισε με τα ξίφη και το αίμα και τις αγνές Μαινάδες, που ευάζεις κατά Όλυμπον, ερίβρομε, μανικέ Βάκχε…
- Ορφικός ύμνος Διονύσου

More Less

…Ήρθα εδώ στη Θήβα
εγώ ο Διόνυσος του Δία γέννημα, που μ’ έκανεν του Κάδμου η κόρη …
- Στίχοι Ευριπίδη (από τις Βάκχες)

More Less

Προμηθέας

08 Προμηθέας

... Ω θείε αιθέρα, γοργόφτερες αύρες, πηγές ποταμών κι΄αναρίθμητο γέλιο θαλάσσιων κυμάτων, ω Γη, η μάνα όλων, και ω παντεπόπτη του Ήλιου κύκλε, για δείτε οι θεοί το θεό πως παιδεύουν! ...
- Αισχύλου Προμηθεύς Δεσμώτης (στ. 88-92)

More Less

… Ούτε η Πανδώρα ούτε οι θεοί βάλανε τίποτα μες στο κουτί κι ούτε με τ’ άνοιγμα
φύγαν τα δώρα (που δεν υπήρχαν) …
- Νίκος Εγγονόπουλος

More Less

… Ω είθε στα έγκατα να μ' είχε πετάξει της γης και στου Άδη του νεκροδέχτη
τον απέραντο Τάρταρο, με σκληρές αλυσίδες δεμένον, π' ουδέ θεός ουδ' άλλος κανένας να χαίρεται γι' αυτά εδώ τα δεινά μου! ...
- Αισχύλος

More Less

… Δεν γνωρίζω τίποτα πιο μίζερο από σας , κάτω απ' τον ήλιο , θεοί! Τρέφετε τη μεγαλειότητά σας πενιχρά
από θυσίες και προσευχές
και θα πεινούσατε, αν δεν υπήρχαν παιδιά και ζητιάνοι ανόητοι, γεμάτοι ελπίδες.
Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε (Προμηθέας)

More Less

… Προσποιήσεις ψευτιές (φτηνές ψευτιές) ανέντιμες υποσχέσεις και προδοσίες
μας κάναν να πιστέψουμε πως κάτι έκλεινε μέσα στο κουτί που είχε η Πανδώρα! ...
- Νίκος Εγγονόπουλος (Το κουτί της Πανδώρας)

More Less

… Κάθομαι εδώ και πλάθω ανθρώπους
πάνω στη δική μου εικόνα,
γενιά, που να είναι ίδια με εμένα, να υποφέρει, να κλαίει, να απολαμβάνει, να χαίρεται και να σε περιφρονεί όπως και εγώ!
Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε (Προμηθέας)

More Less

Πλούτωνας & Περσεφόνη

09 Πλούτωνας & Περσεφόνη

Ο Άδης έλαβε ως σύζυγό του, την Περσεφόνη, μέσα από τέχνασμα, μια
ιστορία που συνέδεσε τα αρχαία Ελευσίνια Μυστήρια με το Ολύμπιο πάνθεον,
σε μια πρώϊμη αλληγορική παρουσία - σύνδεση ζωής και θανάτου.

More Less

Ο μύθος της αρπαγής της θεάς της βλάστησης είναι Προελληνικός , όπως
φαίνεται στο Σουμεριακό και Συριακό μύθο της αρπαγής της θεάς της
γονιμότητας και βλάστησης Ιννάνα η Ιστάρ (Αστάρτη). Το μέρος της αρπαγής
είναι διαφορετικό σε κάθε τοπική λατρεία, και η τοποθεσία πιθανόν
υποδεικνύει ότι κάποια μαγική μακρινή χώρα είχε επινοηθεί στο απώτατο
παρελθόν. Ο Ομηρικός ‘Υμνος αναφέρει την πεδιάδα της «Νύσας». Στην
Ελληνική Μυθολογία η «Νύσα» είναι ένα μυθικό βουνό με άγνωστη
τοποθεσία, το μέρος που γεννήθηκε ο θεός Διόνυσος. Η παλαιότερη αναπαράσταση μιας θεάς που μπορεί να ταυτισθεί με την Περσεφόνη που
βγαίνει από το έδαφος, είναι ένα διακοσμημένο πιάτο από την Παλαιο-
Παλατιακή περίοδο στην Φαιστό. Η θεά έχει μια μορφή που μοιάζει με
λαχανικό, και συνοδεύεται από κοπέλες που χορεύουν ανάμεσα σε ανθισμένα
λουλούδια. Η αναπαράσταση είναι παρόμοια με νεώτερες αναπαραστάσεις
της «Ανόδου της Φερεφάτα». Η Περσεφόνη ήταν μια αρχαία χθόνια θεότητα των αγροτικών κοινωνιών, που δεχόταν τις ψυχές των νεκρών μέσα στη γη, αλλά απέκτησε δύναμη για τη γονιμότητα του εδάφους κάτω από το οποίο βασίλευε. Σύντροφός της ήταν ο Πλούτωνας (Άδης) που ταυτίζεται με τον Πλούτο γιατί σαν χθόνια θεότητα βασίλευε μέσα στη γη όπου σε υπόγεια σιλό αποθηκεύονταν οι σπόροι του σιταριού, αλλά και περιείχε τους σπόρους που
ήταν απαραίτητοι για μια καλή συγκομιδή. Σε μερικές αναπαραστάσεις ο Αδης εμφανίζεται με τα άλογά του. Ο μύθος της αρπαγής της «Κόρης» προέρχεται από την ιδέα ότι ο Άδης αρπάζει τις ψυχές των νεκρών σαν τη λεία του, και μετά τις μεταφέρει στο βασίλειό του. Η ιδέα εμφανίζεται αμυδρά
στον ’Ομηρο, αλλά είναι έντονη στις Ελληνικές λαϊκές παραδόσεις. Ο
Χάροντας εμφανίζεται με το άλογό του, και μεταφέρει τον νεκρό στον κάτω κόσμο.

More Less

Ο μύθος της Κόρης περιγράφει τον αέναο κύκλο της Ζωής στο κάθε τι. Την άνοδο και την κάθοδο, τη μέρα και τη νύχτα, τη κίνηση και την ακινησία.
Συμβολίζει όλες τις αλληλοσυμπληρούμενες αντίθετες ενέργειες που
συνθέτουν τη Ζωή. Το δίπολο της εσωτερικής και εξωτερικής αρμονίας.
Η αλληγορία υπενθυμίζει τη συνεχή μετάβαση της ψυχής από τη νύχτα στη μέρα, από τη μέρα στη νύχτα. Την κάθοδο της ψυχής στο σκοτάδι, τον εσωτερικό θάνατο και την άνοδο της ψυχής στο φως, στη Μητέρα. Συμβολίζει
το ταξίδι της εξέλιξης της ψυχής, ανάμεσα στον υλικό και πνευματικό κόσμο,
όλες τις μεταβολές και τις αλλαγές που σηματοδοτούν τη Ζωή μας. Οι πανανθρώπινες θεότητες, οι Μύθοι και οι Αρχαίοι εορτασμοί της Εαρινής Ισημερίας, είχαν μία κοινή γλώσσα να εκφράσουν, τον εγγεγραμμένο στο
συλλογικό ασυνείδητο Φυσικό Νόμο της Ζωής, που ορίζει ότι η Ζωή,
νομοτελειακά, συνεχίζεται.

More Less

Μία μέρα που η Περσεφόνη μάζευε λουλούδια στο Νύσιον πεδίον, μαζί με την
Αθηνά, την Άρτεμη και τις Ωκεανίδες νύμφες, άνοιξε η Γη και ξεπήδησε από
μέσα ο Πλούτωνας με το σκοτεινό του άρμα και την άρπαξε, αλλά τις κραυγές
της δεν τις άκουσε κανείς, εκτός από την Εκάτη και τον Ήλιο κι έτσι κανείς δεν
πρόλαβε να τη σώσει.

More Less

Η άνοδος της Κόρης στη Γη, φέρνει την χαρά στη καρδιά της Δήμητρας και μαζί το φως, τη χαρά και την γονιμότητα Ο μύθος συμβολίζει, τον συνεχή
κύκλο της Ζωής από την απουσία από τη ζωή στην άνθιση, τη βλάστηση και
τη καρποφορία. Τα αρώματα, τα χρώματα και οι καρποί, μπορούν να
συμβολίσουν την ανθρώπινη ψυχή που βλασταίνει και ανθίζει μετά την “χειμερία νάρκη” και τα γεννήματα της εσωτερικής εργασίας, τροφή για το
πνεύμα, το οποίο προορίζεται σε θεία πνευματική ανάταση.
Στη Δήμητρα - Ορφικός Ύμνος

More Less

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα Περσεφόνη (Φερσεφόνη) σημαίνει σοφή.
Προέρχεται απο το Φερέπαφα χάρη στην σοφία της και στην επαφή με το
φερόμενο, με το κινούμενο, αυτό που πάντα βρίσκεται σε κίνηση.

More Less

Περσεφόνη, θυγατέρα του μεγάλου Διός, έλα μακάρια, μονογένεια θεά, και
δέξου τα χαρισμένα ιερά, πολύτιμε σύζηγε του Πλούτωνα, συνέτή, βιοδώτι,
που κατέχεις τις πύλες του Άδη στα έγκατα της γαίας, Πραξιδίκη, ερατοπλόκαμε, αγνό θάλος της Δηούς, γενέτειρα των Ευμενιδών βασίλισσα των υποχθονίων, κόρη που την τέκνωσε ο Ζεύς σε άρρητες γονές, μητέρα του εριβρεμέτου πολυμόρφου Ευβουλήος, συμπαίκτρια των Ωρών, φαεσφόρε, αγλαόμορφη, σεμνή, παντοκράτειρα, κόρη που βρίθεις από καρπούς, ευφεγγή, κερόεσσα, μόνη ποθητή για τους θνητούς, εαρινή, που χαίρεις με τις λειμωνιάδες πνοές, που φανερώνεις το ιερό δέμας των χλοόκαρπων βλαστών, νυμφευθείσα σε φθινοπωρινά αρπαγιμαία λέχη, μόνη εσύ ζωή και
θάνατος για τους πολύμοχθους βροτούς, Φερσεφόνη. Γιατί αεί σώζεις και τα πάντα �